Είναι εντυπωσιακό χωριό με αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα, που απέχει 17 χλμ. από τη Βάθεια και 24 χλμ. από το Κότρωνα. Ήταν αποικία της αρχαίας πόλης Λα (σημερινός Πασσαβάς) και ο μεγαλιθικού τύπου οικισμός του Κάτου Λάϊ θεωρείται μητρόπολη της σημερινής Λάγιας.
Το χωριό όμως καταγράφεται και σε μεταγενέστερους χρόνους: Επιγραφή στα "Καρνεάτικα" υποδηλώνει κατοίκηση στους ρωμαϊκούς χρόνους ενώ το συναντάμε στα 1570 στην Έκθεση του Barbo (όπου γίνεται και λόγος για τις πολλές εκκλησίες).
Άλλοτε ήταν έδρα της Επισκοπής Λαγίας και του Δήμου Λαγίας (ενός εκ των δέκα παλαιών δήμων της Μάνης), που είχε για έμβλημα το μυθικό Κέρβερο, «...επειδή εν Ταινάρω, ην το σπήλαιον, δι ου κατά το μύθον, ο Ηρακλής εκ του Άδου μετακόμισε τον Κέρβερο» (κατά τον αρχαιολόγο Π. Ευστρατιάδη).
lagia2.jpg (58364 bytes) Η Λάγια παρουσιάζει έντονο Μανιάτικο χρώμα με τα πολυσύνθετα λίθινα Πυργοτειχίσματα και τους χαρακτηριστικούς «Κόλουρους Πύργους», όπως του Μαυροδακάκου και του Γιαννόγγονα (1838), ενώ εδώ είναι και το νεκροταφείο των Γιατράκων με το ναό του Αγίου Σπυρίδωνα.
Αξιοπρόσεκτοι είναι οι ναοί του Αγίου Ζαχαρία (13ου αι.) με τοιχογραφία, του Αγίου Νικολάου (12ου αι.) με παλαιοχριστιανικά μάρμαρα και ωραία θύρα και του Άη Στράτηγου (14ου αι.) που ήταν μοναστήρι, με πύργο και ερειπωμένα κτίσματα. Ως μνημεία έχουν χαρακτηριστεί οι Ι.Ν. της Αγίας Τριάδος και της Φανερωμένης.
Σε ένα από τα οδοιπορικά μας στη Μάνη, ο Γιώργος Δημακόγιαννης, ιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου-εκδόσεις "ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΜΑΝΗ" στην Αρεόπολη, αναφέρει για τη Λάγια:
lagia.jpg (121850 bytes)Η Λάγια δεν είναι απλά ένα παραδοσιακό χωριό του τόπου μας, όποιος περιδιαβεί στα σοκάκια της θα καταλάβει την αλλοτινή δόξα της, ότι τελικά περπατάει σε μια πολιτεία! Γεμάτη πύργους και πυργόσπιτα, η Λάγια, στην Προσηλιακή Μέσα Μάνη, ήταν πάντα το κέντρο μιας ευρύτερης περιοχής, της περιοχής του Ταινάρου.
Όπως σε όλη τη Μάνη έτσι και στη Λάγια η οργάνωση της παραδοσιακής κοινωνίας ήταν σε πατριές που η κάθε μια είχε τον πύργο της, τα γύρω κτίσματα, την εκκλησία της, οι μεγάλες και το νεκροταφείο τους! Και βέβαια οι πολυετείς βεντέτες ήταν στην ημερήσια διάταξη! Είναι χαρακτηριστικό λοιπόν το πλήθος των εκκλησιών που έχουν καταγραφεί κατά οικογένεια! Τις παραθέτουμε:
Αγία Βαρβάρα – Βουγιουκλάκης
Άγιος Χαράλαμπος – Δεσποτάκος
Άγιος Στυλιανός – Βαβουλόγιαννης
Άγιος Ιωάννης – Παποδογιωργής
Άγιος Νικόλαος – Καλογερόγιανης
Αγία Φανερωμένη – Καλογερόγιαννης
Αγία Τριάδα – Βασιλακέας
Αγία Σταύρωσις – Γουλιέλμος
Άγιος Ζαχαρίας – Γιαννακόδημος
Άγιος Κωνσταντίνος – Κουζήγιαννης
Αγία Κυριακή - Μπερδέσης
Άγιος Γρηγόριος – Πετρούνιας
Άγιος Νικόλαος – Ρίτσος
Άγιος Ευστράτιος – Κουτσιλιέρης
Ευαγγελίστρια – Γεωργαρίου
Άγιος Ιωάννης – Βουγιουκλάκης
Άγιος Βασίλειος – Καλογερόγιαννης
Άγιος Ευστράτιος – Γονελλάς
Άγιος Νικόλαος – Τουρλαύτης
Άγιος Γεώργιος – Γαλάκος
Άγιος Νικόλαος – Κουτσιλαίος
Άγιος Δημήτριος - Δεκουλάκος
Εκτός απ' αυτές έχουν καταγραφεί ακόμη οι εκκλησίες: Αγία Πελαγία, Αγιάθεκλη, Αϊ Λέμας, Αϊ Θανάσης, Αγία Τριάδα και Άγιος Σωτήρας για τις οποίες δεν γνωρίζομε τους ιδιοκτήτες!
Στα νεότερα χρόνιο η Λάγια ερημώνει - σήμερα "σκιά" του παλιού ένδοξου εαυτού της, χωρίς σχολεία, χωρίς παιδιά, οι μόνιμοι κάτοικοί της είναι λίγοι, μικρό ποσοστό των 2.200 κατοίκων που είχαν απογραφή στα 1848 και στα 1907! Κάθε καλοκαίρι όμως δέχεται εκατοντάδες επισκέπτες, μαζί με τους γύρω οικισμούς, τις Πιόντες, τα Κορωγονιάνικα, την Καινούργια Χώρα, τα Δημαρίστικα, τον Κυπριανό κ.λπ. Τότε γίνεται αισθητό το μέγα πρόβλημα της ύδρευσης, η Λάγια και τα περίχωρά της υδρεύεται με τον ίδιο τρόπο από τον καιρό του Ομήρου! Δηλαδή με στέρνες ομβρίων υδάτων... Κι αυτό παρά το γεγονός ότι από την ευρύτερη περιοχή κατάγονται πλήθος επιφανείς, βουλευτές, τ. υπουργοί κ.ά. (Β. Μιχαλολιάκος, Θ. Κασσίμης, Ηλ. Βουγιουκλάκης, κ.ά.).
Η Λάγια περηφανεύεται ακόμη για τους πνευματικούς της ανθρώπους και τους πολλούς καλλιτέχνες που κατάγονται από εδώ. Να αναφέρουμε τον ιστορικό - φιλόλογο Ανάργυρο Κουτσιλιέρη (συγγραφέα της «Ιστορίας της Μάνης» κ.λπ.), τον γλύπτη Π. Γεωργαρίου, την αείμνηστη ηθοποιό Αλίκη Βουγιουκλάκη, τον επίσης vlahakos.jpg (87001 bytes)αείμνηστο Καθηγητή στην Α.Σ.Κ.Τ. Ηλ. Δεκουλάκο, ...ακόμη και τον ποδοσφαιριστή -μεγάλη δόξα του ελληνικού ποδοσφαίρου Μ. Γαλάκο.
Κλείνοντας να αναφέρουμε ότι από εδώ κατάγονταν ο Μιχ. Νικολαράκος, πρώτος αιρετός δήμαρχος της Ανατολικής Μάνης και ο τελευταίος ήρωας της Μάνης και της Ελλάδος, ο Παναγιώτης Βλαχάκος (Ίμια 1996), του οποίου τη προτομή διακρίνουμε στη πλατεία του χωριού.
http://www.mani.org.gr/horia/danmanis/lagia/lag/lagia.htm
www.30spartiates.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου